بررسی ارتباط تغییرات کاربری اراضی دشت هیرمند و تغییرات سطح تالاب های هامون با استفاده از تصاویر ماهواره ای

کاهش آورد رودخانه¬ فرامرزی هیرمند (هلمند) از افغانستان به ایران از جمله چالش¬های همیشگی مدیریت منابع آب در شرق کشور بوده که طی سال¬های اخیر نیز تشدید شده است. در این تحقیق به -بررسی دلایل کاهش جریان این رودخانه که تأثیر مستقیمی بر روند خشک¬شدن تالاب¬های بین¬المللی هامون داشته، پرداخته شده است. در گام اول، تغییرات کاربری اراضی دشت هیرمند افغانستان در پایین-دست سد کجکی طی دوره 1990 لغایت 2011 با استفاده از تصاویر ماهواره¬ای، مورد بررسی قرار گرفت (جمعا در 3 مقطع زمانی). بدین منظور ابتدا با توجه به اهمیت روش¬¬شناسی انتخابی برای طبقه¬بندی¬ تصاویر، سه الگوریتم بیشترین شباهت ) (mlc، درخت تصمیم¬گیری ) (dt و ماشین¬های بردار پشتیبان ((svm ارزیابی گردیده¬اند. بدیهی است که در این خصوص از مشکلات عمده، تهیه نمونه¬های آموزشی از افغانستان می¬باشد. بدین منظور از نقشه¬های fao، نقشه¬های اطلس کاربری¬ اراضی افغانستان، نقشه-های مرکز سازمان زمین¬شناسی آمریکا و تصاویر google earth کمک گرفته شد. ارزیابی روش¬های فوق، جواب¬های نسبتاً مشابه آنها را نشان داد، هرچند که طبقه¬بندی درخت تصمیم¬گیری بهتر عمل نمود. بدین ترتیب، نتایج تغییرات کاربری اراضی نشان می¬دهد که مجموع کل کشت محصولات آبی در منطقه، حدود 62 درصد افزایش یافته، به¬طوری که مقدار آن از رقم 103 هزار هکتار در سال 1990، به حدود 122 هزار هکتار در سال 2001 و سپس در سال 2011 به حدود 167 هزار هکتار رسیده است. در گام دوم با استفاده از مدل¬های سطح زمین vic و noah، مولفه¬های بیلان آب حوضه بالادست هیرمند برای دوره 1979 تا 2012 برآورد و با مدل شبیه¬ساز swat مقایسه شد که نتایج قابل قبولی از مولفه¬های رواناب کل، تبخیر و تعرق، و رطوبت خاک را به همراه داشت. در گام آخر، با استفاده از مدل¬ swat، حوضه رودخانه هلمند تا ایستگاه چاربرک شبیه¬سازی گردید که در آن تأثیر کاربری¬های 3 مقطع زمانی مورد اشاره، بر رواناب خروجی از حوضه مورد بررسی قرار گرفت.